Rouwen is geen ervaring met een eenvoudig stappenplan van ontkenning, woede, onderhandelen, verdriet en uiteindelijk acceptatie. Het is veel meer een soort golfslag, waarbij je heen en weer swingt tussen verschillende gevoelens en gedachten. Soms voel je je diep verdrietig en lijkt het alsof je alles kwijt bent. Op andere momenten zit je vol energie en heb je allerlei plannen voor de toekomst. Daarna heb je weer helemaal geen zin in die toekomst. Dat heen en weer bewegen is heel normaal en hoort bij het rouwproces. 

Het is vaak een onvoorspelbare reis, alsof je in twee richtingen tegelijk probeert te gaan. Het duale procesmodel van rouw, bedacht door de psychologen Margaret Stroebe en Henk Schut, helpt ons te begrijpen wat er allemaal gebeurt. 

Het Duale Procesmodel van Stroebe en Schut 

Volgens dit model ben je als rouwende niet alleen bezig met het verwerken van je verlies, maar ook met het vasthouden aan je dagelijks leven. Het model ziet twee belangrijke kanten van rouw: 

• Je richten op je verlies – Dit is het stukje waarin je de pijn en het gemis voelt. Het gaat erom dat je afscheid neemt van je dierbare en de realiteit onder ogen ziet dat die persoon er niet meer is. Je haalt herinneringen op, laat je emoties toe en probeert te wennen aan de nieuwe situatie. Dit stukje gaat over het verwerken van je verlies. 
• Je richten op je herstel – Dit is het andere onderdeel van rouwen: weer durven doorgaan met je leven, ook al is er veel veranderd. Het betekent dat je weer contact maakt met anderen, weer kunt werken, genieten van fijne dingen, of nieuwe plannen maakt. Het betekent niet dat je je verlies vergeet of er niet meer mee bezig bent; het geeft je gewoon de ruimte af en toe weer te slingeren naar het gewone leven.
  
  

Ongepland heen en weer bewegen tussen verdriet en het nieuwe leven 

Het duale procesmodel laat zien dat rouwen geen rechte weg is. Het is juist een tocht vol bewegingen, heen en weer slingerend tussen gevoelens van verlies en momenten van weer genieten van het leven. Soms voel je dat diepe verdriet nog heel sterk en hoef je even niet verder te gaan, je wordt dan misschien overspoeld door emoties. Maar soms ga je weer verder, bijvoorbeeld met leuke dingen doen met vrienden of je focussen op je werk, en voel je je even wat lichter. Daarna merk je wellicht dat het gemis heel stevig terugkomt en dat je verdriet weer toeslaat. 

Misschien dacht je tot nu toe dat rouwen alleen gaat over het verlies en alles wat daarbij hoort. Maar ook de aandacht voor het herstel en weer een weg vooruit vinden, is onderdeel van je rouwproces.

Wat vaak als lastig ervaren wordt, dat is dat deze beweging niet te plannen is; het gebeurt gewoon, op zijn eigen tempo. Als je naar je werk moet, overvalt je ineens het verdriet of de boosheid die bij het verlies horen. En kom je nauwelijks vooruit. Of als iemand in je familie net ondergedompeld is in dit verlies, heb jij juist enorm veel behoefte aan afleiding en nieuwe bezigheden.

Toch is juist dat ongekaderde bewegen heel waardevol en een teken van een gezond rouwproces. Het helpt ons om op een zachte manier een nieuw evenwicht te vinden, zonder dat het rouwproces ons helemaal overweldigt.

Herken jij dat je soms zomaar heen en weer geslingerd wordt? En lukt het je om die grillige beweging de ruimte te geven zonder jezelf in de weg te zitten?